Metaverse Nedir?

METAVERSE NEDİR?

Metaverse kelimesi aslında ilk 1992 yılında “Snow Crash” isimli romanda “alternatif dijital evrenler” olarak kullanılmış ancak artık tümüyle Web 3.0 platformlarının üst katmanda ismi olma yolundadır.

Web 1.0

İnternet aslında sabit metin ve görsellerin bilgisayarlar arası HTTP protokolleriyle paylaşıldığı “Web 1.0” olarak adlandırılan haliyle hayatımıza girdi. Burada kullanıcılar içerik üretemiyor ve içerikler ile etkileşimde bulunamıyorlardı.

Web 2.0

“Web 2.0” ile internet günümüzdeki haline dönüştü. Sosyal medya gibi son kullanıcıların da içerik ürettiği ve etkileşimler aldığı dinamik yapılar kullanıcıları daha çok içine çekti ancak deneyim halen 2 boyutlu, güvensiz ve merkezi olarak yönetilmekle sınırlı kaldı.

Web 3.0

“Web 3.0”da ise internet semantik olarak adlandırılan çok daha anlamlı ve merkeziyetsiz yani herkesin her an uygulamaya erişebildiği, tüm bilgilerin kripto sistemleriyle gizli ve güvenilir olduğu dahası da 3 boyutlu ve web 2.0 gibi sadece görme ve işitme değil diğer duyularımıza da hitap edebilir deneyimlere imkân verebilecek hale geldi. Web 3.0’da sevdiğimiz arkadaşlarımızla maç izleyebilir, avatarımız için alışveriş yapabilir ya da restoran işleterek para kazanabiliriz.

Bir maçı ya da konseri tek başınıza izlediğinizi düşünün çok keyifli olmaz değil mi? “Social Watching” aslında birlikte izleme önümüzdeki zamanlarda çok popülerleşecek bir deneyim. Burada da mekân ve zaman tanımadan istediğimiz filmi, maçı, konseri, bilgisayar oyununu avatarlarımız ile izleyebilir hale geleceğiz.

Metaverse

Metaverse ya da sanal evren, insanların hiçbir fiziksel çaba harcamadan artırılmış sanal gerçeklik cihazları aracılığıyla tamamen zihinsel olarak kendilerini orada hissettikleri algısal evrene denir. Şu an birçok oyun aslında yaratılmak istenen Metaverse dünyasının küçük birer parçalarıdır. Metaverse kavramı ile bu oyun dünyalarının birleşimi bir ortak evren hayal edilmektedir. Bu evren bilgisayarlar, Android cihazlar ve 3D cihazlar sayesinde insan beyninin yapay bir fiziksel ortama dâhil olmasını sağlamaktadır.

İnsan beyni aslında işleyişi ve fiziksel yapısı halen tam anlaşılmamış tek organımızdır. Bu nedenle 3 boyutlu yazıcılarla bile yeniden üretilemeyen beynimiz insanlığa halen bir keşif yolculuğu olarak gelmektedir. Beynimiz hayal gücüyle de oldukça farklı deneyimleri kendi kendine üretebilmektedir, rüyalarımız buna en güzel örneklerdir. Geçmişimizden ve yaşadıklarımızdan zincirleme hiç yaşanmamış bir sanal deneyimi her gece beynimiz üretebiliyor ve bazı zamanlar biz de ne kadar gerçekti demekten kendimizi alamıyoruz.

Yapılan akademik bir araştırmada, bir gruba gerçek bir basket topunu atmalarını diğer gruba ise basket topunu atmayı hayal etmelerini istemişler. Sonrasında 2 gruba da gerçek bir potaya atış yaptırmış ve grupların başarı yüzdelerindeki gelişmeyi izleyerek katılımcıların beynindeki aynı nöronların aktif hale geldiğini ve dahası hayal edenlerin en az fiziksel olarak antrenman yapan gruptakiler kadar başarılı olduğunu gözlemlemişler. Bu araştırma sonucunda da aslında beynin gözlerimiz kapalıyken yaşadığımız ya da gözlerimiz açıkken sanal bir dünyada yaşadığımız bir deneyim ile gerçek deneyimi ayıramadığı ortaya çıkmıştır.

Blockchain Nedir?

Blockchain bir iş ağındaki işlemlerin kaydedilmesi ve varlıkların takip edilmesi sürecini kolaylaştıran, paylaşılan ve üzerinde değişiklik yapılamayan büyük defterdir. Varlıklar somut (ev, araba, nakit, toprak) veya soyut (fikri mülkiyet, patent, telif hakları, marka) olabilir. Değerli hemen hemen her şey bir blockchain ağında izlenebilir ve üzerinde işlem yapılabilir.

İşler, bilgi üzerinden ilerler, bilgi ne kadar hızlı ve doğru bir şekilde alınırsa o kadar iyi demektir. Blockchain, yalnızca izni olan ağ üyeleri tarafından erişilebilen ve üzerinde değişiklik yapılamayan bir büyük defterde depolanan anlık, paylaşılan ve tamamen şeffaf bilgiler sağladığından bilginin sunulması için idealdir. Bir blockchain ağı siparişleri, ödemeleri, hesapları, üretimi ve çok daha fazlasını takip edebilir. Üyeler böylece yeni verimliliklerin ve fırsatların yanı sıra daha fazla güvene sahip olurlar.

NFT (Non-Fungible Token/Değiştirilemeyen Token) Nedir?

NFT’nin açılımı Non Fungible Token’dır. Türkçe karşılığı ile “Değiştirilemeyen Token” ya da “Değişmesi Mümkün Olmayan Para” olarak tercüme edilebilir. NFT, aslında bir kripto para birimidir fakat bu tanımda söz konusu para, bildiğimiz tanımların dışında değerli olan herhangi bir varlık olabilmektedir yani NFT, bir değere sahip olan ve tahsil edilebilen dijital bir varlıktır. NFT sayılabilecek varlıklar; herhangi bir sanat eseri, görseller, video, bir internet sayfası, tweet, sosyal medyada oluşturduğunuz hikâyeler ve daha pek çoğu olabilir. Tüm bu dijital varlıklar, gerekli şartları sağladıklarında birer NFT olma özelliği taşıyabilmektedirler.

NFT kavramını normal şartlarda koleksiyon değerine sahip olabilecek bir varlığın dijital dünyadaki yansımaları olarak da tanımlamak mümkündür. Mesela 1990’lı yıllarda son derece popüler olan ve koleksiyonları yapılan taso ve futbol kartları, bu varlıklara güzel birer örnektir. NFT’nin dijital para birimlerinden farkı, tüm NFT’lerin birbirinden farklı şekilde tasarlanıyor olmasıdır. Bu özellik, onları özgün ve değiştirilemez kılmaktadır.

Özge YAĞCI / Kurumsal İletişim Uzman Yardımcısı